Biết tin Linh chuyển chỗ ở, một tháng sau tôi như kẻ mất hồn. Hẳn bạn đang tưởng tượng một thằng không ăn không ngủ, người ngợm hao gầy tiều tụy phỏng? Không, đó chỉ là truyện và tiểu thuyết vẽ ra. Tôi vẫn ăn uống đều đặn, đi học đi chơi đầy đủ, đại khái bề ngoài chẳng đổi khác. Cái “mất hồn” mà tôi nói ở đây là trong sâu thẳm con người tôi, niềm đam mê vẽ vời biến mất. Phải, Linh là động lực để tôi vẽ, thậm chí tôi đã tính tặng em một bức tranh vào năm lớp 12 dù bố mẹ cấm tôi vẽ. Giờ em đi mất rồi, tôi vẽ làm chi nữa?

Nhưng một câu hỏi lại ập xuống đầu tôi: mày vẽ để làm gì? Và tôi bắt đầu biện hộ: tôi vẽ vì thích, nhưng Linh khiến tôi vẽ. Không, không! Linh là nguyên do, song tôi vẽ hoàn toàn vì sở thích. Cũng không hẳn! Tôi vẽ vì muốn giữ lại kỷ niệm, bla bla bla… Đủ lời biện hộ oằn tà là vằn! Nhưng cuối cùng, tôi vẫn không thể trả lời: mình vẽ vì cái gì?

Tôi đem tâm sự này kể cho thằng Choác. Nó cũng không hiểu lắm, chỉ động viên:

-Thôi, nghĩ nhiều làm gì, cứ vui đi ông ạ, đời mấy tí?

Tôi thử làm theo lời nó và chỉ thoải mái được một ngày. Đúng một ngày! Sau một ngày, câu hỏi “mày vẽ để làm gì?” quay lại vặn vẹo tôi. Tôi không phải thằng Choác, không thể cứ bơ đi mà sống được. Nhưng tôi không thể tự giải đáp khúc mắc. Tôi biết bên trong mình đang thối rữa dần.

Điều duy nhất an ủi tôi là Châu. Đôi mắt Châu vẫn còn những ký ức buồn về cú sốc đại học, nhưng em đã rũ bỏ son phấn. Thấy thế, tôi chủ động bắt chuyện với em. Quan hệ hai đứa nhanh chóng trở về như nó đã từng: tôi là bạn, là “boy-friend” của em. Chúng tôi nói về học hành cùng dự định tương lai. Hai đứa đều không thích ngành học do bố mẹ hướng tới. Châu khá ngạc nhiên khi tôi nói không còn ham muốn vẽ vời. Em nói:

-Không phải Tùng muốn trở thành họa sĩ chuyên nghiệp à? Sao từ bỏ dễ vậy?

Giống lần trước, vì không muốn đề cập chuyện Hoa Ngọc Linh trước mặt em nên tôi bịa đại:

-Chán thì thôi chứ sao! Tôi nghĩ rồi, vẽ chẳng ra tiền được!

Châu phụng phịu, môi hơi cong lên:

-Chỉ vì tiền thôi sao? Thế từ trước tới nay Tùng vẽ vì tiền à?

-Không phải thế! Nhưng mà… lớn rồi, nghĩ khác rồi!

-Nhưng mà Tùng vẽ nhiều thế, bỏ đi tiếc lắm!

-Chậc! – Tôi tặc lưỡi – Đành vậy, biết sao được? Vẽ không kiếm được tiền, sau này khổ sở lắm!

Ai đang theo dõi câu chuyện đều biết tôi ra vẻ cứng mồm. Nhưng bạn biết đấy, đứng trước đứa con gái, không thằng nào muốn tỏ ra yếu đuối, lúc nào cũng sắm vẻ trưởng thành và thông minh (kỳ thực là vẫn ngu). Tôi chỉ là một trong vô vàn thằng chọi như thế, he he! Quay lại vấn đề, nghe tôi nói vậy, Châu im lặng hồi lâu, ánh mắt chừng như có nhiều tâm sự. Một lát sau, em nói:

-Thế cho tớ mượn lại mấy bức tranh cũ được không?

-Để làm gì?

-Xem ấy mà! Lâu lâu chán, tớ lại đem ra coi lại! Điiiiiiii? Nhá!

Nghe giọng năn nỉ của em, tôi bật cười:

-Rồi, cho luôn! Có cần ký tặng không? Đợi sau này tôi chết, nhớ đem tranh bán đấu giá nhé!

Em cấu tím tay tôi vì lỡ miệng nói mấy thứ chết chóc. Hôm sau tôi mang cho em những bức ưng ý nhất trong “sự nghiệp” vẽ vời của mình. Nhưng thấy chưa đủ, Châu đòi thêm số tranh tôi vẽ hồi lớp 11. Tôi mang tiếp nhưng không hiểu Châu định làm gì với số tranh ấy. Em nhạy bén kinh doanh, phải chăng em  có thể bán tranh của tôi... cho hàng đồng nát với giá cao? He he, đùa thôi! Tôi biết Châu không bao giờ làm thế bởi em cũng vẽ, cũng hiểu nỗi đau khi những tác phẩm biến thành đồ phế phẩm. Tôi rất tò mò và muốn biết cô bé có ý tưởng gì, song mỗi lần hỏi, em lại nháy mắt “Bí mật! Bí mật!”.

Thỉnh thoảng Châu gợi ý tôi nên vẽ sau khi thi đại học xong. Bao lần như thế, tôi đều trả lời “Không!”. Nhưng Châu chưa bao giờ ngừng khuyên nhủ, đúng như tính cách thích lo chuyện bao đồng của em. Lắm bận, tôi hơi bực và bảo em đừng nói chuyện vẽ nữa, em chỉ cười và chìa kẹo mút làm hòa. Sau đó vài hôm, em thôi hẳn vấn đề vẽ vời. Dường như em đã nhận ra đâu là ước mơ, đâu là cuộc sống thực tế.

Tới tháng 12, gia đình tôi sinh lục đục, nguyên do là mẹ vớ được bài kiểm tra Hóa điểm con ngỗng của tôi. Cãi nhau vì chuyện con cái học hành thì nhà nào cũng như rứa: trước tiên cụ bà trách cụ ông không để ý con cái, cụ ông viện cớ đi làm và trách “con hư tại mẹ”, sau cùng hai cụ đều công nhận thằng con mình ngu lâu khó đào tạo. Phụ huynh lo lắng, tôi sốt vó chẳng kém. Thân thi khối A mà tôi học Hóa như hạch, đỗ được khéo trời sập. “Tìm thày dạy Hóa đi, không đời mày bế mạc đó con!” – Mẹ bảo tôi thế.

Khổ nỗi tôi ghét Hóa, học kiểu gì cũng không khá nổi. Khi ấy tôi đang học ông thầy của thằng Sĩ. Ổng là giảng viên đại học, đứa nào đứa nấy khen nức nở ổng dạy hay. Tôi không thấy thế. Ổng già khú, khó tính, lại theo kiểu dạy cho những đứa học giỏi sẵn. Tôi nghe ổng giảng như vịt nghe sấm. Mà ổng cũng chẳng quan tâm tôi học được hay không, chỉ cần tôi đi học đủ và hàng tháng nộp tiền cho ổng. Dạy thêm, học thêm là thế. Có lẽ cuộc đời tôi bế mạc thật nếu không nói chuyện này với Châu. Nghe xong em liến thoắng:

-Sao không bảo sớm? Tớ đang học Hóa một thầy, thầy dạy tốt lắm!

Tôi ngạc nhiên:

-Ơ… tôi tưởng cô thi khối C, học Hóa làm gì?

-Cả khối B nữa! – Châu đáp – Báo chí là theo ngành của bố tớ, nhưng mẹ muốn tớ thi cả sư phạm vì mẹ làm giáo viên. Nếu được sư phạm thì có thể vào làm chỗ mẹ!

-Hồ hồ hồ! – Tôi cười khả ố – Nhà cô cơ cấu tốt nhể? Thôi được, để tôi học thử xem!

Hai hôm sau, tôi đến lớp học thêm của Châu. Mang tiếng “lớp” chứ thực ra là học tại nhà cô bạn Châu. Nhà khá bé nên cả bọn học ngay tại phòng khách. Lớp có ba đứa gồm Châu, cô bạn em và một thằng con trai, tính thêm tôi là bốn. Buổi đầu tiên lạ nước lạ cái, tôi chỉ hỏi hai đứa bạn mới học trường nào và thi ngành gì, hết. Điều mong đợi của tôi là ông thầy dạy Hóa.

Đúng bảy giờ tối, ông thầy xuất hiện. Ổng đi con Wave cũ, đầu đội nồi cơm điện to tổ bố (đầu tháng 12 năm ấy nhà nước thực hiện luật đội mũ bảo hiểm), áo khoác dạ to bố tổ cùng cái cặp căng bự. Nhưng lúc bỏ hết áo dạ và mũ bảo hiểm, trông ổng bé một mẩu, dáng hơi lùn, tôi mang tiếng “teo tóp” còn cao hơn ổng tí chút. Cơ mà ổng trẻ măng, trông như sinh viên. Thấy tôi – thằng học sinh mới – ổng liền bắt tay:

-Chào em! Anh có nghe Châu nói về em rồi! Em tên Tùng, đúng không? Học cùng trường với Châu hả? Ừ được rồi, anh tên Thảo, cứ gọi là anh là “anh” thôi, không cần gọi là thầy. Ở đây mình học theo nhóm nên cứ thoải mái!

Anh nói năng nhẹ nhàng và ân cần đúng như cái tên nữ tính của mình. Tôi lập tức hơi rợn cái bắt tay nọ, lòng nghĩ thầm “Đ.M, thằng cha này giới tính bình thường đấy chứ?”.

Sau màn chào hỏi nhiệt tình, anh bắt đầu dạy. Anh giảng khá kỹ và trả lời mọi thắc mắc (tôi không thắc mắc vì biết con khỉ khô gì đâu!), sau đó cho cả bọn làm bài tập trắc nghiệm. Năm ấy người ta ra quy chế thi trắc nghiệm cho Lý Hóa; một trăm câu trắc nghiệm trong chín mươi phút. Chúng tôi làm bài như đang thi thật, sau đó anh Thảo chấm. Ảnh chấm khá nhanh, năm phút trả bài. Châu điểm 7, hai đứa kia đều điểm 9, còn tôi thì nát: 2 điểm. Tuy nhiên anh không để chúng tôi thừa thời gian bàn luận điểm số mà bắt cả bọn học ngay lập tức. Sau này nghĩ lại, tôi mới hiểu anh làm thế để hai đứa kia đỡ xì xầm điểm số của tôi.

Cuối buổi, anh Thảo gọi tôi nói chuyện riêng:

-Em mất căn bản nặng lắm! Châu nói em không thích học Hóa, đúng không?

-Dạ vâng. – Tôi cười trừ.

-Không thích học Hóa mà còn thi khối A? Có phải bố mẹ bắt ép, đúng không? Lại phải học mấy ngành kinh tế hả?

Anh Thảo thuộc lứa 8x, hơn tôi sáy bảy tuổi, tính ra cũng có khoảng cách thế hệ. Nhưng anh biết rõ tâm tư, lại đụng chạm đúng nỗi khổ sở của tôi. Thấy anh thẳng thắn, tôi cũng không giấu giếm:

-Dạ vâng. Các cụ cứ bảo em thi kinh tế, em phải nghe thôi…

-Thế em thi khối nào nữa không?

-Dạ không, em thi mỗi khối A thôi. – Tôi cười – Em học Toán Lý tốt, chỉ dở mỗi Hóa!

-Ờ, khó nhỉ? Anh thấy cái Châu với hai đứa kia đều thi hai khối. Thôi được rồi, anh bảo nhé, sau mỗi buổi, em chịu khó ở lại khoảng nửa tiếng, anh sẽ dạy thêm! Anh không hứa em sẽ học tốt ngay, nhưng mình cứ học từ từ. Được chứ? Có bận bịu hay phải về sớm không? Không chứ gì, vậy cứ thế đi!

Ban đầu tôi không hào hứng lắm với đề nghị này. Bạn biết đấy, một số giáo viên muốn dạy thêm giờ để tăng giá tiền, tôi nghĩ anh đang cố cải thiện thu nhập của mình. Đôi lúc tôi thấy vừa hài vừa sợ khi nghĩ đến ngày kia, trong một buổi tối lãng mạn, anh công khai giới tính thật cho tôi nghe. Khéo chừng ra phiên bản “Thầy giáo Thảo” thì bỏ mẹ!

Nhưng đó chỉ là những suy nghĩ vớ vẩn của tôi. Thực tế anh Thảo chẳng bao giờ đòi hỏi thêm tiền công. Anh lấy mỗi đứa một trăm tám(180 nghìn) một tháng – một cái giá quá rẻ ở thời điểm đó, khi mà tiền học thêm phổ biến trong khoảng ba trăm tới năm trăm một tháng. Anh Thảo luôn luôn đến đúng giờ, hôm nào bận việc anh sẽ thông báo trước, nếu nghỉ thì học bù. Đứa nào đến muộn, anh không bao giờ dạy trước mà sẽ đợi nó có mặt. Có hôm mưa rét, tôi sinh lười định nằm nhà ngủ thì mẹ xạc thối đầu, đành lóc cóc đạp xe đi, tới nơi thì trễ nửa tiếng. Nhưng anh Thảo không giận, chỉ cười:

-Sao, rét quá hả em? Ê, vào đây nhanh, anh mua ngô nướng! Ăn cho ấm, ăn xong rồi học!

Anh mua ngô nướng thật. Hôm đó anh không dạy thêm cho tôi vì trời mưa to lại rét buốt, anh sợ tôi về khuya sẽ không tốt cho sức khỏe. Cảm thấy có lỗi với anh nên từ những buổi sau, tôi không dám đi muộn nữa. Tôi bỏ lớp ông thầy thằng Sĩ chuyển sang học anh Thảo. Tôi vốn không ưa giáo viên nhưng anh Thảo là ngoại lệ. Dù gọi “anh” nhưng thâm tâm tôi coi anh là thầy. Anh sống đúng nghĩa chữ “thầy” khi vừa dạy học, vừa dạy chúng tôi kiến thức sống. Anh nói với tôi thế này:

-Em phải xác định ngành tài chính không dễ đâu. Bây giờ người ta cứ cổ phiếu chứng khoán tràn lan thế này, kiểu gì vài năm nữa cũng sập! Lúc ấy xin việc khó đấy!

Sau những buổi học thêm, tôi thường nấn ná lại để nói chuyện với anh Thảo. Dần dà tôi biết thêm về anh. Anh dân tỉnh lẻ, sinh ra ở vùng giáp biên giới Việt Lào – một nơi mà anh mô tả là chó ăn đá gà ăn sỏi. Nhà nghèo nên anh không được học mẫu giáo. Bù lại, bố dạy anh học chữ và học Toán do ông cụ từng làm giáo viên. Mãi lớp 3 anh mới được đi học (bố anh quen người trong trường nên xin cho anh không phải học lớp 1 lớp 2). Nhà nghèo, nhất là nhà nghèo nơi vùng núi xa xôi có lắm cái khổ mà bọn trẻ thành phố chúng tôi không thể tưởng tượng ra. Anh Thảo kể rằng mãi năm thi đại học, anh mới biết thế nào là “phở Hà Nội”. Nhớ lại những ngày đó, anh hào hứng kể:

-Ở chỗ của mình không có quà sáng đâu! Nhà trên đồi, làm gì có hàng quán? Hề hề! Mỗi sáng, năm giờ bố gọi anh em mình dậy(nhà anh có ba anh em) rồi rang cơm ăn. Em có biết “tóp mỡ” là cái gì không? Cái phần thừa mà khi người ta chưng lấy nước mỡ ấy? Ừ, đúng rồi, anh hỏi mấy đứa học sinh cấp hai, chúng nó lắc đầu nguầy nguậy “tóp mỡ là gì hả thầy?”! Rồi cứ thế ăn thôi! Suốt từ bé đến cấp ba, sáng nào cũng ăn cơm rang luôn! Hôm thêm tí tóp mỡ, hôm tí thịt vụn ở đáy nồi thịt kho. Ăn xong là mình chạy xuống nhà dì lấy xe đạp rồi đạp mười cây số tới trường. Tại sao phải để xe nhà dì á? À, nhà mình trên đồi, mà từ đồi đi xuống toàn sỏi đá, có đường đâu? Mà có đi xuống xe cũng hỏng hết lốp, may có nhà bà dì dưới chân đồi nên để xe ở đó! Ừ, cứ đi đi về về thế, ăn mãi chẳng béo lên được! Có lên Hà Nội rồi mấy năm nay đi làm, kiếm được tiền, ăn được nhiều nên mới béo ra tí! Hề hề! Mà cái ngày ấy, dậy thì sớm, đạp xe mỏi chân, lên lớp ngáy phò phò luôn! Hôm đi họp phụ huynh, bố biết chuyện, ông cụ vớ cái chổi vụt mình tới tấp luôn! Vụt thế mà vẫn phải chịu, không cãi được. Bố mình nghiêm lắm! Nuôi lợn chăn bò, đi cấy, bắt mình làm tuốt! Giờ mình lớn rồi mà làm cụ phật ý là cụ chửi luôn!

Như một định lý, ở những nơi nghèo khó, con người luôn có ý chí học hành. Anh Thảo biết chỉ có học hành mới thoát nghèo. Lên cấp ba, anh đỗ trường chuyên nổi tiếng nhất tỉnh. Sau ba năm, anh lên Hà Nội thi đại học và trúng tuyển trường sư phạm. Tin tôi đi, đó là chuyện cổ tích có thật! Gần mười năm trước, nếu ra đường Láng, bạn sẽ thấy vài quyển sách dày cộp tổng hợp đề thi đại học từ năm 1990 tới 2000, ba môn khối A đều tự luận và khó kinh hồn. Như đề Toán chỉ ba câu nhưng câu nào cũng khoai như sắn. Tôi thử làm đề Toán năm anh Thảo thi và… chịu chết, may ra làm được câu đạo hàm đầu tiên. Tôi được ăn, được học, được cung cấp đủ chất dinh dưỡng, được giải trí mà học chẳng nên thân. Thấy anh Thảo như thế, tôi hơi xấu hổ. Nhưng anh cười:

-Mỗi thời mỗi khác chứ em! Bọn anh ngày xưa học để mua xe máy, còn thế hệ bọn em bây giờ học để mua ô tô chứ!

-Vậy là anh muốn theo nghề sư phạm à? – Tôi hỏi.

-Ừ, tại bố mình từng làm giáo viên mà! Trước đấy ông cụ không bắt mình theo ngành nào, nhưng thấy mình theo sư phạm nên vui lắm!

Lúc ấy tôi mới biết là anh đã đi làm được ba năm. Anh kể cho tôi nghe những ngày tháng thiếu thốn thời sinh viên. Lúc hết tiền, anh phải theo bạn xuống trường Bách Khoa ăn ké vì cơm ở đấy rẻ. Rồi khi ra xin việc, bởi cái mác “tỉnh lẻ”, anh bị chê lý lịch cá nhân xấu dù học rất giỏi. Có lúc bố mẹ khuyên về quê tìm việc nhưng anh nhất quyết ở lại đất Hà Nội. Anh dạy thêm hai năm liền, đến năm ngoái mới tìm được việc ở một trường cấp hai.

-Lúc mới ra trường thì mình nhìn đời màu hồng lắm! – Anh Thảo nói – Nhưng đi làm rồi lại thấy toàn màu xám! Chẳng cái gì áp dụng được, đồ án của mình dùng xong cũng vứt xó nốt! Hề hề! Nhưng đàn ông phải xông pha chứ? Cũng may mình tìm được việc, cũng tạm ổn định. Năm tới mình tính xin vào trường SS.

Anh Thảo đã có kế hoạch rõ ràng cho tương lai. Anh đi làm nhiều năm, nếm đủ mùi khổ cực của nghề giáo. Học sinh ngày càng quái chiêu mà lương giáo viên bao năm vẫn thế, thành ra họ dần chai sạn và luôn vác bộ mặt vô cảm tới lớp. Nhưng ở anh Thảo, tôi chưa bao giờ thấy anh mất nhiệt huyết. Có thể do anh còn trẻ, song tôi tin anh yêu nghề lắm.

-Anh thích nghề giáo lắm đúng không? – Tôi hỏi.

Anh Thảo ngẫm nghĩ hồi lâu rồi lắc đầu:

-Nói một cách thực lòng là anh không thích.

-Hả? – Tôi trố mắt – Anh không thích á?

-Ừ. Nói chung hồi xưa chọn ngành, mình cũng chọn theo cảm tính thôi, phần nữa cũng muốn nối nghiệp bố. Ừ! Đi làm nhiều, anh thấy mình không thật sự thích nghề này, nhiều lúc căng thẳng lắm! Bọn trẻ con giờ quái lắm, nhức đầu với chúng nó kinh! Nhưng biết sao được, đây là cần câu cơm của mình, sao bỏ được?

-Thế thì anh thích cái gì?

Anh cười rồi trả lời khẽ khàng, như thể sợ ai nghe thấy:

-Mình thích chụp ảnh.

Trong cặp của anh, ngoài giáo án sách vở còn có máy ảnh. Một chiếc Canon chụp phim đời cũ – loại mà nếu bạn gõ chữ Canon trên Google rồi tìm ảnh, nó sẽ không bao giờ xuất hiện. Con máy đó thời xưa là của hiếm, nhưng đến thời của tôi nó là đồ cổ lỗ sĩ so với máy kỹ thuật số. Những hôm chủ nhật, anh Thảo thường lang thang đây đó chụp ảnh, hoặc những khi trường đi tham quan, anh luôn mang máy theo. Nhiều hôm giữa giờ giải lao, anh chia sẻ cho chúng tôi những bức ảnh chụp hồ Hoàn Kiếm buổi sáng sớm. Anh chụp đẹp như dân chuyên nghiệp. Tôi nói:

-Đẹp thế! Anh học chụp ảnh à?

-Không, chẳng ai dạy cả! – Anh cười – Ngày trước chú mình làm thợ chụp ảnh ở bãi biển, mình thích rồi mê luôn!

-Anh đi làm thế mà vẫn thích chụp ảnh sao?

-Ừ, sở thích mà! Có sở thích cũng hay, nó làm mình không thấy buồn chán.

-Vậy sao anh không theo nghề chụp ảnh luôn? – Tôi hỏi.

Anh không nói gì, chỉ cười. Châu nghe thế bèn lanh chanh:

-Ở đây có người biết vẽ mà không theo nghề vẽ anh ạ!

Tôi vội thúc chân cô bé. Em quay lại vặc tôi rồi hai đứa cãi nhau chí chóe. Thấy vậy, anh Thảo chỉ cười chứ không hỏi gì thêm.

Nói chuyện học hành, Châu học nặng vì em thi hai khối hoàn toàn khác nhau. Người ta thường thi khối A và B hoặc A và D chứ thi B và C là của cực hiếm. Châu là kiểu đặc biệt như thế. Ngày nào em cũng học thêm, kể cả thứ bảy lẫn chủ nhật. Thi thoảng em kêu ca buồn ngủ hoặc mệt mỏi. Nhưng chưa bao giờ em từ bỏ việc học, chẳng như cách đây mấy tháng em khóc và phản kháng bố mẹ. Đến lượt tôi tự hỏi liệu ước mơ vẽ của em còn không? Khi tôi hỏi câu này, em bĩu môi cùng cái lườm rách mắt:

-Sao bảo không nói chuyện vẽ vời nữa? Ứ trả lời đấy!

Tôi tỏ ra hối lỗi, đồng thời năn nỉ gãy lưỡi, em mới tươi cười trả lời:

-Tớ vẫn muốn vẽ, nhưng giờ lỡ cỡ vậy rồi thì đành cố gắng chứ biết sao? Chẳng nhẽ buông xuôi à?

-Nhưng cô đâu thích sư phạm với báo chí, đúng không? Thằng Choác không thích ngành tài chính nên tính bỏ thi đấy!

-Tớ không giống Choác được! – Em lắc đầu – Con gái không có nhiều lựa chọn. Bố mẹ đã thế thì tớ phải cố gắng hơn nữa thôi.

-Vậy là cô chịu thua ông bà già?

-Không hẳn thế! Tớ nghĩ có thể tìm được niềm vui trong điều mình không thích thì sao?

-Làm gì có chuyện đó!

Châu cười:

-Chắc chắn là có! Thế Tùng thì sao? Định bỏ học để vẽ à?

Tôi chối bay chối biến:

-Khồng, khồng, tôi không điên!

Hôm ấy, tôi nghĩ khá nhiều về câu nói của Châu. Cái gì mà thấy niềm vui trong những điều mình không thích? Tôi không tin! Tôi nghĩ Châu trả lời thế nhằm khỏa lấp nỗi đau không được vẽ. Điều mình không thích là điều khiến mình buồn, mà trong chuyện buồn đào đâu ra niềm vui? Có khác chăng là con gái biết thỏa thuận cuộc sống nhanh hơn con trai thôi. Có lẽ Châu đã gạt bỏ những ước mơ và tiếp tục sống.

Dịp gần Tết, sau một buổi học thêm Hóa, tôi chào anh Thảo ra về. Nhưng thấy anh loay hoay với xe máy, tôi bèn giúp, lúc sau phát hiện ra chìa khóa xe đã gãy, phần gãy nằm trong ổ. Thế là hai anh em lóc cóc đi gần một cây số mới có hàng sửa xe máy. Lúc chờ đợi, anh lôi máy ảnh ra, cẩn thận lau chùi nó bằng vải sạch. Anh tỉ mẩn và nâng niu chiếc máy như thể nó là vật báu, cũng giống tôi ngắm nghía bức tranh sau khi vẽ xong. Tôi nói:

-Ngày trước anh làm nghề chụp ảnh có phải hơn không?

Anh Thảo ngước mắt ngẫm lại chuyện ngày xưa. Rồi anh nói:

-Ngày xưa mình không có điều kiện giống các cậu bây giờ. Từ cấp một tới cấp ba biết cái máy ảnh mô tê thế nào đâu? Nhưng nếu mình tiếp xúc với máy ảnh sớm, chưa chắc mình đã theo nó mà vẫn chọn nghề giáo viên. Mình vẫn cần nghề kiếm sống chứ! Nếu có thể biến sở thích hoặc đam mê thành nghề thì tốt, nhưng trong trường hợp của anh, anh cần nghề nghiệp trước. Với cả các cụ nhà mình cũng chẳng cho mình theo nghề nhiếp ảnh đâu! Hề hề!

Tôi lắc đầu chán nản. Anh Thảo giống Châu, nếu cho anh lựa chọn lại, anh cũng không dám trái ý bố mẹ. Thấy tôi dài mặt, anh Thảo cười:

-Cuộc sống mà em, chẳng có gì theo ý mình đâu! Đôi lúc phải chấp nhận thôi.

-Thế gọi là cam chịu hả anh?

-Là “cam chịu” nếu em muốn ra sao thì ra, còn nếu đối mặt với nó thì gọi là “dũng cảm”. Em không thể lẩn tránh mãi những điều chẳng vừa ý mình được. Thử đối mặt với nó xem, biết đâu em lại tìm thấy cái gì hay ho? Anh cũng không thích nghề giáo viên, nhưng lên lớp thấy bọn trẻ con giống mình ngày xưa, anh lại cố dạy. Chúng nó căn bản không lười, mà tại giáo viên dạy chưa đúng cách. Một tháng chưa được, anh cố gắng tháng thứ hai thì chúng nó bắt đầu hỏi mình nhiều hơn. Cứ thế thôi! Hề hề!

Nghe anh nói, tôi dần hiểu tại sao Châu gắng sức học hành. Thay vì lẩn tránh, em đương đầu số phận. Em muốn đỗ đại học, muốn khám phá ngành học mới có gì hay ho hơn vẽ. Đó là một trải nghiệm sống mà Châu đang tự tìm hiểu. Còn tôi? Chỉ giỏi than thân trách phận! Tuổi mười tám, tôi nghĩ mình hiểu tất cả, nghĩ mình dũng cảm. Không, tôi đơn thuần chỉ là anh chàng ngốc nghếch. Châu trưởng thành hơn tôi nhiều lắm!

Ra Tết, tôi tập trung học, bớt thời gian chơi game. Dù vậy, bài học ngày càng khó và tôi không chắc vượt qua môn Hóa. Anh Thảo đã làm hết sức, từ việc dàn bảng công thức bắt tôi học thuộc rồi liên tục luyện đề trắc nghiệm. Tôi cố lắm chỉ đạt điểm 6, điểm 6 này đi thi đại học trừ đầu trừ đuôi còn 4, cơ may đỗ rất thấp. Đợt ấy anh Thảo vừa tìm được việc ở trường SS, lương rất khá, tính ra không cần dạy thêm, nhưng anh không bỏ quên tôi, vẫn tận tình chỉ dạy từng ly từng tí. Thấy anh nhiệt tình quá, tôi cũng đặt quyết tâm thi đỗ để khỏi phụ lòng anh.

Cuối tháng 2, mọi học sinh đều học xong chương trình. Đi học thêm cốt để chạy trước bài vở trên lớp, những tháng còn lại là luyện, luyện và luyện. Có đề thi ở đâu, tôi xin hoặc photo rồi mang về làm. Luyện nhiều, tôi phát hiện có những mánh biết kết quả mà không cần trình bày bài giải. Trò này bây giờ không mới, nhưng ở thời ấy nó là một phát hiện thú vị. Biết tôi kém Hóa nên Châu thường chia sẻ những mánh này cho tôi, nhất là những bài cân bằng phương trình phản ứng.

-Chỗ này là phải điền số trước nè! Sau đó làm phương trình, dùng máy là ra! Cái này thì phải lập phương trình bậc ba nè, làm thế không được đâu! Giời ạ, học Toán tốt thế mà sao học Hóa dốt thế? Cái gì? Bảo ai là “Trâu điên” đấy? Tùng thích ăn đòn hả?

Mỗi lần làm bài tập chung, tôi và Châu lại cãi nhau. Tôi giải bài sai, em chê tôi dốt, tôi kêu em là Trâu điên. Tôi giải bài đúng, em bảo tôi ăn may, tôi kêu em là Trâu khùng. Lắm lúc cãi nhau quá, em giận, mặt đỏ bừng bừng, tôi phải đấu dịu xin lỗi. Chúng tôi cứ cãi nhau riết mà chẳng để ý mùa hè đã tới từ lâu, chẳng để ý lũ học sinh đang gấp bài kiểm tra thành máy bay giấy phi trắng sân trường. Ôn thi đại học, bạn luôn mong một ngày có 48 tiếng, bạn luôn sợ tháng 7 tới, nhưng khi ta sợ thời gian, nó lại chạy nhanh hơn bao giờ hết.

Lúc mồ hôi chảy nhễ nhại lưng áo, tôi mới giật mình nhận ra giờ là tháng 5. Thời cấp ba của tôi sắp hết, những ngày tháng bên cạnh Châu sắp hết.

Hết thật sao? – Tôi lo lắng.

Càng gần ngày bế giảng, nỗi sợ ấy càng lớn. Tại sao vậy? – Tôi tự hỏi. Một ngày nọ, tôi hỏi anh Thảo:

-Hồi đi học, anh có thích ai không?

-Ờ, có! – Anh cười toe – Hồi mình học cấp ba, mình thích cô bé lớp trưởng. Ừ, cô bé ấy học giỏi cực! Giờ sống trên Hà Nội, công việc ổn định. Thi thoảng mình cũng gặp lại và nói chuyện, vui lắm!

-Thế… anh tỏ tình chưa?

-Có chớ! – Anh cười ngất – Hồi ấy mình quậy, tỏ tình là chuyện nhỏ! Một hôm mình mang quả xoài xanh rồi chìa ra trước mặt con bé lớp trưởng, bảo “Tao yêu mày, tao cho mày quả xoài, yêu tao không?”!

Tôi cười như điên trước màn tỏ tình của anh, sau hỏi tiếp:

-Thế rồi sao ạ?

-Con bé lớp trưởng cầm quả xoài ném bốp vào mặt mình. bảo “Đồ điên!”. Nó chạy đi méc cô giáo, thế là cô gửi giấy mời họp phụ huynh, bố đánh mình tí chết luôn! – Anh cười.

Anh Thảo nói nếu có thể quay ngược thời gian, anh sẽ lại tỏ tình với cô bé lớp trưởng, bởi anh không muốn nhìn lại tuổi trẻ của mình trong hối hận. Tuy nhiên đó là chuyện của anh, còn tôi khác. Thế hệ của tôi khác xa anh nhiều quá, nói mấy câu sến súa trước mặt con gái khó vô cùng. Tôi mà nói với Châu như thế, khéo em thù tôi cả đời mất! Mà với Châu, có thật tôi chỉ đơn thuần là thích? Mắt thằng con trai lăng nhăng, cứ đụng đứa con gái xinh xắn là thích, là khoái hết!

Luyện thi đại học, thi học kỳ và thi tốt nghiệp khiến tôi nhanh chóng quên chuyện ấy. Cho tới một hôm sau ngày tổng kết học kỳ hai, Châu bỗng gọi tôi ra một chỗ:

-Hôm nay có đi chơi điện tử không?

Tôi trố mắt:

-Hả? Sao tự nhiên hỏi thế?

Châu nhét vào tay tôi một mảnh giấy nhỏ rồi bắn như súng liên thanh:

-Nếu ra thì lên mạng rồi vào địa chỉ web này nhé! Mình ghi cả tên tài khoản lẫn mật khẩu rồi, cứ đăng nhập vào đó! Nếu thích, Tùng có thể thay đổi mật khẩu, thế nhé!

Tôi gặng hỏi nó là gì thì Châu nhất quyết không nói. Con gái đã giữ bí mật cái gì thì đố ai cạy ra được.

Sau buổi học, tôi với ba thằng bạn ra hàng điện tử. Thay vì chơi game, tôi mở mảnh giấy và đăng nhập địa chỉ trên Internet Explorer (ngày ấy Firefox với Chrome chưa phổ biến). Đó là một diễn đàn dành cho dân vẽ, ở đây họ thoải mái chia sẻ các tác phẩm của mình. Có người là nghiệp dư, có người là dân mỹ thuật chuyên nghiệp. Rất nhiều bức tranh khiến tôi phải lặng thinh ngắm nghía, họ vẽ đẹp hơn tôi nhiều! Trước nay tôi nghĩ mình giỏi, nhưng so với những con người ở đây tôi chẳng là gì.

Mất một lúc tôi mới tìm ra ô đăng nhập nickname và mật khẩu. Tôi làm theo lời chỉ dẫn trên giấy và vào trang cá nhân. Tại đây, tôi tìm thấy một chủ đề(thread) do nickname này khởi tạo từ năm tháng trước. Mở mục đó, tôi thấy dòng đầu tiên ghi thế này:

“Mình học vẽ chưa lâu, có vài tác phẩm muốn chia sẻ, mong các bạn ủng hộ nhé! ^^”.

Tôi kéo con lăn chuột xem tiếp bài viết. Lạ thay, phía dưới câu mở đầu đó là những bức tranh của tôi. Chúng được scan, tải lên máy tính theo định dạng file IMG và được post vài lần trong tuần. Một tháng đầu, chẳng ai để lại ý kiến phản hồi (comment), nhưng người post không nản mà vẫn đều đặn upload ảnh. Bốn tháng sau, chủ đề toàn ảnh này đã có vài người trả lời:

“Bạn vẽ đẹp đấy chứ? Mình không tin bạn là dân nghiệp dư đâu!”.

“Úi, là Nevermore của Dota này! Bạn vẽ đẹp ác!”.

Lượng phản hồi ngày một nhiều. Vài ý kiến khuyên tôi nên chỉnh lại màu sắc hoặc chỉnh lại nét vẽ do sai tỉ lệ, một số khuyên tôi nên học thêm kiến thức vẽ để tạo tác phẩm đẹp hơn. Nhưng hầu hết họ đều thích thú với những bức tranh fantasy của tôi – cái chủ đề mà tôi nghĩ chỉ mình biết. Tôi càng vui hơn khi họ đều là những con người xa lạ không quen biết mình, vậy nên họ đánh giá khá công tâm. Nhìn những dòng góp ý, những lời khuyên cùng lời khen, tôi vui sướng khôn tả. Giấc mơ vẽ của tôi không hề vớ vẩn, không vớ vẩn chút nào! Niềm đam mê vẽ vời trong tôi ngỡ tưởng nguội lạnh giờ lại cháy bỏng hơn bao giờ hết.

Nhưng vui chưa hết, lòng tôi lại chùng xuống. Người tạo ra nickname này, lập chủ đề này, mất công scan và upload ảnh đều là Châu. Tới giờ tôi mới hiểu lý do em đòi tranh. Bốn tháng không có phản hồi, không có góp ý, em vẫn miệt mài scan, miệt mài đưa những tác phẩm của tôi tới mọi người.

Tại sao em phải làm thế? Tôi không thể hiểu.

Sau đó hai ngày là lễ bế giảng. Trong ngày lễ đám con gái khối lớp 12 đều mặc áo dài, Châu cũng vậy. Hôm ấy em đi giày cao gót nên bỗng dưng lớn hẳn lên, gương mặt trang điểm rất khéo thu hút toàn bộ ánh nhìn. Tôi(và rất nhiều thằng khác) nhìn Châu, lòng không khỏi than ngắn than dài. Áo dài là thứ mỏng manh nhưng đủ sức lôi những thằng con trai xuống vũng bùn của ngu si và khờ dại. Nhờ trang phục đó, bao nhiêu cái đẹp của con gái tuổi mười tám phát tiết ra hết. Trẻ con lớp 6? Trâu điên? Không, những từ ngữ nọ chẳng hợp với Châu nữa! Em đã là con gái, là thiếu nữ. Còn các ông con trai chẳng bao giờ lớn khi vẫn đóng bộ đồng phục thường ngày, vẫn áo bỏ ra ngoài quần. Lễ bế giảng thành ra là một nơi tập hợp thiếu nữ và những thằng trẻ con vậy.

Sau lễ bế giảng chỉ còn học sinh cuối cấp ở lại í ới gọi nhau đi chơi hoặc đi ăn. Lớp tôi tuy không thân thiết lắm nhưng cũng chụp ảnh chung, ghi cho nhau những dòng lưu bút. Tôi ngồi ghế đá, xem thằng Cuốc và thằng Sĩ cầm chổi đánh nhau, thi thoảng ngoác mồm cười khi thấy ông thần Choác bị lũ con gái đuổi theo cào cấu cắn xé (thằng này lên cấp ba vẫn không bỏ sở thích trêu điên lũ sư tử cái). Rồi tôi im lặng khi thấy Châu tiến đến. Em đi chân đất, tay xách đôi giày cao gót, gò má vương mồ hôi do đùa nghịch với lũ bạn. Em ngồi cạnh tôi, chợt hỏi:

-Trông tớ thế nào? Có được không?

Tôi nhìn em rồi gật gật đầu. Tôi không đủ sức nói hôm ấy em rực rỡ nhất sân trường. Châu bóp chân, miệng than khổ:

-Đi cái này đau chân chết đi được! Mà cả áo dài nữa, nóng quá!

-Nóng thì cởi! – Tôi nhe răng cười.

-Này thì cởi!

Em đấm thùm thụp tay tôi. Hai đứa cùng cười, cùng yên lặng dưới cơn gió đang rải hoa phượng rơi khắp sân trường. Chúng tôi còn gặp nhau hôm thi tốt nghiệp, nhưng tôi cảm giác đây sẽ là lần cuối cùng được ở bên em.

-Tớ mượn MP3! – Châu nói.

Tôi đưa máy cho em. Máy toàn rock và metal, chẳng có thứ nhạc em thích. Nhưng giờ em lại chăm chú nhìn từng bài hát rồi nghe thử. Nghe một lúc em bỗng nở nụ cười:

-Sau này Tùng còn nghe rock nữa không?

-Có.

-Tại sao?

-Vì tôi thích, thế thôi.

Em nhét chiếc phone lên tai tôi, tôi nhận ra chiếc MP3 đang chạy bài Pieces của ban nhạc Red – một bài hát rất đỗi nhẹ nhàng. Châu hỏi bâng quơ:

-Bài hát về tình yêu à?

-Không. Họ hát về Chúa. “You” trong bài này không phải cô gái, mà là Chúa.

-Nhưng tiếng Anh đa nghĩa, mình hiểu kiểu nào cũng được, đúng không? – Em cười.

Tôi gật gù thay vì trả lời. Tôi không muốn trả lời bởi tôi muốn níu kéo em bên mình lâu hơn. Nhưng chẳng đứa con trai cứng đầu nào có thể chống lại thời gian. Đồng hồ cứ chạy, thời gian cứ trôi, sân trường vãn dần. Cuối cùng tôi hỏi:

-Sao cô post tranh của tôi lên diễn đàn đó?

-Tranh của Tùng đẹp mà! – Em đáp – Để mọi người biết càng hay chứ sao?

-Nhưng tôi sẽ không vẽ nữa, cô làm thế để làm gì chứ?

-Có thật là Tùng nghỉ vẽ?

Tôi câm như hến. Tôi đã có ý nghỉ, nhưng thấy em bỏ công sức giới thiệu những tác phẩm của mình, tôi lại quyết chí vẽ hơn. Nói cách khác, em làm sống lại đam mê vốn đã chết trong tôi. Dù vậy với bản chất cứng đầu, tôi vẫn chống chế:

-Tôi chưa biết được!

Châu mỉm cười:

-Đừng nghỉ nhé! Tùng bảo rằng đấy là niềm đam mê lớn nhất đời, nhớ không? Đừng nghỉ, sống mà phải bỏ dở đam mê, sống thế buồn lắm!

-Vậy tại sao cô không post tranh của cô mà lại post tranh của tôi?

-Con gái không có nhiều lựa chọn. – Em nói – Nhưng Tùng là con trai, con trai có thể làm được nhiều hơn, đi được xa hơn! Con gái không đi xa được ngần ấy, Tùng hiểu ý tớ chứ? Này, tớ rất mong Tùng sẽ tạo ra nhân vật game nổi tiếng đấy!

Tôi lặng thinh nghe em nói. Ở một nghĩa nào đó, em gửi gắm niềm tin vào tôi và không hề để ý giấc mơ của chính em. Có cần thiết phải thế không, Châu ơi? – Tôi tự nhủ.

Hoa phượng vẫn rơi, sân trường vắng ngắt, chỉ còn dăm chục đứa ở lại. Ngày tháng cấp ba của tôi đã tới hồi kết, nhưng điều cần nói với Châu, tôi vẫn chưa nói. Em bỏ tai nghe, đoạn nhìn thẳng tôi và hỏi:

-Còn muốn nói gì nữa không?

Gương mặt em lúc đấy đỏ hơn bao giờ hết. Tôi chỉ lặng thinh ngắm nhìn, em tiếp lời:

-Đứa nào không nói là đứa ấy ngu nhé!

Tôi mở miệng, song răng lưỡi líu ríu vào nhau không nên lời, cuối cùng thốt ra thế này:

-Thi tốt nhé!

Đôi mắt em thoáng một tia thất vọng, nhưng nó biến mất rất nhanh và được thay thế bằng sự vui vẻ:

-Tớ cảm ơn! Tùng cũng thi tốt nhé!

Dứt lời, em đặt hai ngón tay lên miệng, hôn “chụt” một tiếng rồi đặt lên má tôi, giống hệt như hồi tôi chở em đi ăn kem. Châu xỏ giày, sau lững thững đi bộ. Em không nhờ ai đèo mà tự mình ra bến xe, bước chân em chậm lắm, như thể chờ đợi một điều gì đó. Tôi cứ ngồi và nhìn theo, tới khi bóng em khuất sau cổng trường, tôi lại thu mình trên ghế đá. Thời cấp ba đã chấm hết. Từ nay tôi và em mỗi người bước theo khát vọng của riêng mình. Nhưng cảm giác tiếc nuối cứ xâm lấn trái tim tôi, dường như tôi đã bỏ quên một điều gì đấy rất quan trọng. Mỗi lúc, tay chân tôi như phát cuồng theo bài hát Pieces của ban nhạc Red. Đó là một bài hát về Chúa, nhưng với tôi, chẳng hề có vị thánh thần nào hết.

I tried so hard, thought I could do this my own

I’ve lost so much along the way

(Tôi đã cố gắng rất nhiều, nghĩ rằng mình có thể làm được tất cả

Nhưng tôi đã gục ngã, đã lạc lối)

Phải, tôi đã lạc lối, đã không biết mình là ai suốt thời gian dài. Nhưng Châu cho tôi thấy lại mình. Tôi nhớ ngày khai giảng năm lớp mười, tôi đã thấy em ngồi ở hàng cuối, mái tóc đen dài cùng gò má luôn ửng đỏ. Tôi nhớ dáng vẻ tay xách nách mang một đống quà cáp của em, nhớ cả thái độ “tự nhiên như ruồi” lúc em nhờ tôi đèo ra bến xe buýt. Tôi nhớ em thích nhất ăn kẹo mút dâu, trong cặp có thể thiếu sách vở chứ không bao giờ thiếu kẹo. Tôi nhớ không khí ồn ào trên chiếc xe buýt năm lớp 11, nhớ vị kem Tràng Tiền dưới cơn mưa tháng 11, nhớ hơi ẩm buốt của cơn mưa lây rây rắc xuống chợ đêm. Ngay cả thời gian không nói chuyện với Châu, tôi vẫn nhớ em thay đổi thế nào, đã khóc ra sao…

Và cuối cùng tôi đã gục ngã trước sự thật rằng tôi đã yêu Châu mất rồi.

Tôi chạy ra bãi, vớ lấy chiếc xe đạp rồi đạp như điên ra bến xe. Nhưng vừa tới nơi, xe buýt đã chuyển bánh. Tôi đạp cỡ nào cũng không thể đuổi kịp xe buýt. Rồi chiếc xe ấy lẫn vào dòng xe cộ đông đúc, để mặc tôi trong nuối tiếc. Cô gái tuyệt vời của tôi, nàng Tallulah của tôi, người cứu rỗi ước mơ của tôi, đã đi thật rồi! Em chen ngang cuộc đời tôi một cách ngọt ngào và ra đi chóng vánh như thế. Tôi thở dài giá như…

Giá như…

Nhưng dù ngập chìm trong nuối tiếc, tôi lại không buồn. Người con gái ấy không bao giờ khiến tôi buồn. Em đã cho tôi thứ tuyệt vời nhất của tuổi trẻ: khát vọng. Tôi không biết mình sau này sẽ ra sao, sẽ là người thành công hay kẻ thất bại, nhưng tôi biết mình vẫn sống vì mình còn khát vọng, còn ước mơ.

Tạm biệt em! Cô gái tuyệt vời của tôi. Tạm biệt em! Tallulah của tôi! Tôi quay xe ra về, trong lòng cầu mong những điều tốt đẹp nhất đến với Châu, miệng lẩm nhẩm những lời cuối cùng của bài hát Pieces:

Then I see your face

I know I’m finally yours

I find everything I thought I lost before

You call my name

I come to you in pieces

So you can make me whole

(Rồi tôi thấy gương mặt em

Tôi đã tìm thấy người con gái tuyệt vời nhất

Tôi tìm được những điều đã đánh mất

Và khi em gọi tên tôi

Tôi bước tới bên em với tâm hồn tan vỡ

Em cứu rỗi tôi, cho tôi được thanh thản).