Xin chào mọi người! Đã lâu rồi tôi chưa làm một bài chia sẻ kinh nghiệm đến với mọi người. Nhân cơ hội vẫn còn một hai tháng rãnh rỗi có lẽ là cuối cùng trước khi bắt đầu một con đường mới, tôi muốn chia sẻ một điều gì đó với cộng đồng.

Lần trước tôi viết về sáng tác bằng AI, sau đó thì vì tự cảm thấy nó sai sai nên xóa đi rồi. Mà, sau cùng thì có lẽ tôi chẳng phù hợp với việc viết truyện chuyên nghiệp nên chẳng chia sẻ được cái gì ra hồn cả. Thay vào đó, thì thế mạnh của tôi có lẽ chỉ dừng lại ở những trí tưởng tượng phong phú, và điều tôi giỏi nhất có lẽ là viết bản thảo. Kiểu như xây dựng nhân vật, xây dựng thế giới, cốt truyện dảk deep bla bla các thứ thì tôi tin rằng bản thân là một chuyên gia.

Các bạn cũng muốn viết bản thảo thật tốt. Thì đây, tôi đã từng chia sẻ về cách mình viết bản thảo. Còn hôm nay, chuyên gia (bốc phét) này sẽ chỉ cho các bạn viết bản thảo theo cách chuyên nghiệp với công cụ Scrivener.

Không cần giới thiệu, vào việc chính luôn rồi bạn sẽ hiểu cách thức thứ này hoạt động.

Tải và cài đặt.

Để tôi nói nhỏ bạn nghe, là tôi nghèo lắm nên không có nỗi 50 đô cho bản chính thức. Thế nên, đây là link: Scrivener.zip

Bạn tải về, giải nén và cài đặt như bình thường, rồi làm theo hướng dẫn.

Khởi động phần mềm.

Trên đây là giao diện khởi đầu của app. Bạn có thể mày mò cách dùng tại phần Getting Started. Hoặc là làm cách của tôi.

Tôi đã nhét một thư mục tên là “Thức Dậy Ở Tương Lai.scriv” chung với file cài đặt. Nó là một Project do chính tôi tạo ra và được tùy biến theo thói quen viết của chính tôi.

Tại giao diện khởi đầu của Scrivener, bạn hãy chọn “Open Existing Project”, tìm đến thư mục “Thức Dậy Ở Tương Lai.scriv” và chọn file “Thức Dậy Ở Tương Lai.scrivx”

Và đây là những gì bạn sẽ nhìn thấy.

Tất nhiên là tôi đã xóa sạch sẽ mọi thứ về dự án của mình, và chỉ chừa lại những phần mà bạn có thể dùng để tham khảo. Bạn tốt nhất nên ctrl+shif+s để lưu lại dự án với một cái tên mới, và xóa sạch sẽ những thứ nào thuộc về dự án của tôi.

Nếu đã làm xong rồi, thì đến bước hướng dẫn thôi.

Hướng dẫn

Đầu tiên, bạn nên dành 5 phút để hiểu những thứ cơ bản. Đây là link Youtube: 

Chào mừng quay trở lại. Vậy là bạn đã hiểu được cơ bản về ứng dụng này. Có thể thấy, rằng đây về cơ bản là một trình soạn thảo văn bản na ná như word, nhưng đã được tinh gọn và tối ưu cho việc viết truyện. Bạn có thể dành nhiều thời gian để tìm hiểu thêm.

Tuy nhiên, trong khuôn khổ bài viết này, hãy chỉ tập trung vào phần Binder ở bên trái cửa sổ. Tôi sẽ đi vào giải thích tác dụng của từng mục trong Binder. Sau đó thì bạn đã có thể viết bản thảo một cách chuyên nghiệp.

Front Matter

Front matter là phần đầu tiên của một cuốn sách và thường là phần ngắn nhất. Nó còn được gọi là "prelims" hoặc "preliminary matter". Phần này có thể đơn giản chỉ là một trang tiêu đề duy nhất hoặc bao gồm nhiều trang tiêu đề, lời nói đầu, và nhiều hơn nữa. Nó thường chứa các thông tin như tiêu đề, tác giả, lời cảm ơn, lời nói đầu, và các thông tin khác liên quan đến cuốn sách.

Tôi hầu như chẳng đá động gì đến phần này, ngoại trừ việc chèn vào một tấm bìa truyện. Tôi nghĩ bạn có hai việc cần làm ở phần này. Một là điền thông tin của dự án của bạn, và hai là thêm vào thư mục Ebook một cái bìa truyện thật đẹp.

Novel Format / Định dạng tiểu thuyết

Bởi vì dự án tôi tạo ra là dựa trên định dạng mẫu có sẵn, thế nên nó kèm theo một hướng dẫn tiếng anh về cách sử dụng định dạng này. Tôi chỉ đơn giản là tạo ra thêm một cái bảng dịch tiếng Việt của nó để cho các bạn dễ đọc thôi.

Bản thảo ý tưởng các chương

Tôi gọi nó là “Bản thảo ý tưởng”, vì tôi chỉ viết ý tưởng chương truyện trên đây. Còn chủ yếu thì tôi viết truyện trên Word. Nhưng mà bạn vẫn có thể viết một chương truyện hoàn chỉnh tại đây nếu muốn. Chỉ cần thay tên “Bản thảo ý tưởng” thành cái gì đó theo ý của bạn.

Cấu trúc bên trong  của “Bản thảo ý tưởng” gồm “thư mục chương”. Và bên trong mỗi “thư mục chương” là các “cảnh”.

Thường thì tôi sẽ viết tóm tắt của mỗi cảnh vào đây. Nhưng nếu bạn muốn viết một cảnh hoàn thiện luôn, bạn có thể bấm vào chữ i màu xanh dương ở góc trên bên phải. Nó sẽ hiện ra Synopsis là nơi để bạn viết tóm tắt của cảnh.

Thế sau khi viết xong các cảnh thì làm sao để xuất ra thành một chương truyện?

Bấm ctrl+shift+e, một cửa sổ mang tên Complie sẽ hiện ra.

Tại phần Complie for, bạn chọn định dạn mà mình muốn xuất. Có thể là pdf hoặc docx.

Tại phần Complie, chọn phần mà bạn muốn xuất. Có thể là một quyển, hoặc là một chương.

Xong rồi thì ấn Complete

Nghiên cứu

Đây chính là phần mà tôi yêu thích nhất. Tại đây, bạn có thể thỏa sức xây dựng mọi khía cạnh của câu chuyện, từ nhân vật, thế giới, vật phẩm, đến cả dòng thời gian.

Hãy thử bắt đầu với mục nhân vật nhé.

Bạn phải chuột vào thư mục nhân vật chính chọn Add> New From Template> Phác thảo nhân vật.

Và sau đó, một file nhân vật mới sẽ xuất hiện bên trong thư mục Nhân vật chính. Hãy đặt tên cho file theo tên nhân vật.

Bên trong file là một mẫu xây dựng nhân vật mà tôi đã tham khảo từ trang web “w” nào đó. Đến đây, công việc chỉ là điền vào chỗ trống.

Ví dụ ở đây, bạn chỉ cần điền vào mô tả nhân vật bằng những kí hiệu.

Cách tạo ra địa điểm, vật phẩm hoặc là sự kiện trong dòng thời gian cũng tương tự như vậy. Chỉ cần thêm mẫu có sẵn của tôi vào và điền vào chỗ trống.

Còn về phần “Tài liệu tham khảo” ư? Cứ nhét bất cứ thứ gì mà bạn muốn vào trong đó.

Template Sheets

Cơ bản thì đây là nơi tôi đã tạo ra những mẫu điền vào chỗ trống nêu trên. Bạn hoàn toàn có thể chỉnh sửa lại bất cứ thứ gì.

Thùng Rác

Những file hoặc thư mục mà bạn đã xóa sẽ nằm ở đây để chờ ngày bạn suy nghĩ lại.

Vậy là tôi đã hướng dẫn cho bạn về Scrivener. Như tôi từng nói, Công đoạn viết bản thảo là công đoạn vui thứ hai của việc viết truyện dài, chỉ sau niềm hạnh phúc khi truyện được mọi người công nhận. Thế nên, tận hưởng nhé.